Het was een Haagse krachttoer van historische proporties. In 48 uur timmerden vijf partijen een hervormingspakket in elkaar. Onder druk wordt alles vloeibaar, zelfs vastgeroeste partijstandpunten. Veel maatregelen zullen we allemaal gaan merken. Maar er gebeurt tenminste wat. 51% van de Nederlanders was dan ook blij met het akkoord.Houden we deze slagvaardigheid vast? Of was het een eenmalige opwelling van het legendarische volksspektakel ‘over je schaduw heen springen’? Nu de verkiezingsstrijd weer in alle hevigheid losbarst ben ik bang voor dat laatste.
Het vreemde aan het Nederlandse politieke stelsel is dat tijdens de verkiezingen alle minimale verschillen onder een vergrootglas liggen. Niet de gezamenlijke richting van de mogelijke meerderheden staan centraal, maar breekpunten. Niet de stip op de horizon, maar welke partijen er uitgesloten worden van regeringsdeelname, is belangrijk.
De invloed van de media is hierin cruciaal. De laatste decennia hebben we van de verkiezingen meer en meer een schouwspel gemaakt. Hierbij gaat het om de knikkers en niet om de politieke inhoud. Deskundigen mogen na de verkiezingsdebatten een winnaar uitroepen. Ze roemen de retorische kunsten van de ene lijsttrekker en downgraden de kansen van de ander. Terwijl het leiden van een land niets, maar dan ook echt niets, met een debatwedstrijd te maken heeft.
Natuurlijk zijn politici daar zelf de grootste veroorzakers van. Zij delen links een sneer uit en laten rechts een proefballonnetje op. Allemaal wetend dat pas na de verkiezingen het spel om de verdeling van de macht de beslissende ronde ingaat. En de kiezer blijft verward achter. Waar stem ik nou precies op?
Dit is een oproep aan journalisten en parlementariërs. Wat Nederland nu nodig heeft is een brede coalitie van verbindende politici. Die niet kijken naar het partijbelang, maar naar dat van het land. Die verbinden, in plaats van het denken in winst en verlies. En we hebben journalisten nodig die zich niet concentreren op de breekpunten, maar op wat de verschillende coalities kunnen waarmaken voor Nederland. Heren en dames, springt allen over uw schaduw heen. Doe het in het landsbelang!
(Op 18 mei 2012 afgedrukt in de Volkskrant)
